|
Τακτικός
επισκέπτης της Ελλάδας έχει γίνει η σκόνη από τη Σαχάρα τους
πρώτους μήνες του 2001. Η συχνότητα και η ένταση των
«επεισοδίων μεταφοράς σκόνης» παρουσιάζουν μεγάλη αύξηση σε
σχέση με τα περασμένα χρόνια, σύμφωνα με τους επιστήμονες που
παρακολουθούν το φαινόμενο.
Ανάλογες συνθήκες παρατηρούνται πάνω
από τη χώρα μας εδώ και μία εβδομάδα σε μεγάλη ένταση, οι
οποίες προβλέπεται να διαρκέσουν λίγες ημέρες ακόμα.
Η σκόνη της ερήμου όμως, έχει πολλαπλές επιπτώσεις στο κλίμα.
Σύμφωνα με καινούργιες έρευνες της NASA και Ισραηλινών
επιστημόνων, η παρουσία της σκόνης στην ατμόσφαιρα μειώνει τις
βροχοπτώσεις και εμποδίζει την ηλιακή ακτινοβολία να φθάσει
στο έδαφος, προκαλώντας πτώση της θερμοκρασίας.
Μάλιστα, οι μεγάλες ποσότητες σκόνης που περνούν από την
ατμόσφαιρα της Ανατολικής Μεσογείου εδώ και 10 ημέρες περίπου,
κράτησαν μακριά τον... φημολογούμενο καύσωνα της περασμένης
εβδομάδας.
«Η σκόνη στην ατμόσφαιρα έχει δύο βασικές παραμέτρους: τη
μείωση των βροχοπτώσεων και τη μείωση της θερμοκρασίας στο
έδαφος», εξηγεί ο κ. Γιώργος Κάλλος, καθηγητής στο Εργαστήριο
Μετεωρολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. «Στα στρώματα της
ατμόσφαιρας με αυξημένη σκόνη, παρατηρείται τοπική θέρμανση.
Επομένως, δεν ευνοείται η συμπύκνωση, δηλαδή η μετατροπή των
υδρατμών σε υδροσταγονίδια και η δημιουργία βροχοφόρων νεφών.
Κατά δεύτερο λόγο, τα σωματίδια της σκόνης σε συνδυασμό με τα
υδροσταγονίδια δημιουργούν θόλωση που εμποδίζει την ηλιακή
ακτινοβολία να φθάσει στο έδαφος, μειώνοντας έτσι τη
θερμοκρασία στην επιφάνεια του εδάφους».
Η μείωση της βροχόπτωσης μάλιστα, παρατηρείται σε απόσταση
εκατοντάδων χιλιομέτρων από το σημείο της σκόνης, ξαφνιάζοντας
τους επιστήμονες, όπως αναφέρουν στην έρευνά τους που
δημοσιεύεται στο έντυπο «Proceedings of the National Academy
of Sciences». Έπειτα από παρατηρήσεις μέσω δορυφόρων της NASA
και αεροσκαφών στην περιοχή της Βόρειας Αφρικής και της
Ανατολικής Μεσογείου, διαπίστωσαν ότι η αυξημένη συχνότητα των
επεισοδίων μεταφοράς σκόνης δεν είναι αποτέλεσμα της μειωμένης
βροχόπτωσης, αλλά το αντίθετο. «Είναι κάτι που δεν ξέραμε
πριν», λέει ο καθηγητής Ντάνιελ Ρόζενφελντ από το Εβραϊκό
Πανεπιστήμιο του Ισραήλ. «Επειδή τα σωματίδια της σκόνης έχουν
μεγάλο μέγεθος, νομίζαμε ότι η σκόνη της ερήμου θα προκαλούσε
αύξηση και όχι μείωση της βροχής. Όμως η ανάλυση της σκόνης
στο εργαστήριο, έδειξε ότι τα σωματίδια περιέχουν ελάχιστο από
το υλικό που απορροφά το νερό. Έτσι, ακόμα και τα μεγάλα
σωματίδια της σκόνης σχηματίζουν μικρά σταγονίδια». Πράγματι,
προσθέτει ο κ. Κάλλος, όταν έχουμε πολλά σωματίδια σκόνης στην
ατμόσφαιρα, δημιουργούνται μικρά υδροσταγονίδια, τα οποία
εύκολα εξατμίζονται και δεν οδηγούν σε βροχή».
Αυτές τις ημέρες μάλιστα, η σκόνη σε συνδυασμό με την αυξημένη
υγρασία χειροτερεύει την κατάσταση στο Λεκανοπέδιο, καθώς
θολώνουν ακόμα περισσότερο την ατμόσφαιρα, αλλά και
επιβαρύνουν το νέφος.
Αιτία του
φαινομένου είναι η παγκόσμια κλιματική μεταβολή
Είναι χαρακτηριστικό ότι φέτος, η
μεταφορά σκόνης από τη Σαχάρα έχει καταρρίψει τα προηγούμενα
ρεκόρ. «Το 1997 είχαμε πέντε περιστατικά, πέρυσι, που ήταν η
χρονιά με τα περισσότερα, είχαμε 15 και φέτος έχουμε ήδη
φθάσει τα 21», λέει ο κ. Αλέξανδρος Παπαγιάννης, επίκουρος
καθηγητής στο Εργαστήριο Λέιζερ και Εφαρμογών τους στον Τομέα
Φυσικής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. «Δεν είναι μόνον η
συχνότητα όμως, αλλά και η ένταση των φαινομένων που έχει
αυξηθεί».
Η αιτία είναι η γενικότερη παγκόσμια κλιματική μεταβολή: από
τη μία, η διάταξη της γενικής κυκλοφορίας στην ατμόσφαιρα, που
ευνοεί τη μεταφορά αερίων μαζών από την Αφρική προς την Ελλάδα
και οι ισχυροί άνεμοι που φυσούν, ιδίως φέτος, πάνω από τη
Σαχάρα. Η σκόνη της ερήμου δεν μεταφέρεται μόνο προς την
Ανατολική Μεσόγειο, αλλά προς ολόκληρη την Ευρώπη και την
Αμερική. Συνήθως, το φαινόμενο εντείνεται στην Ελλάδα την
άνοιξη, παρουσιάζει ύφεση το καλοκαίρι και επανέρχεται το
φθινόπωρο με μικρότερη ένταση. Η σκόνη της Σαχάρας και οι
επιπτώσεις της στο κλίμα της Νότιας Ευρώπης απασχολούν έντονα
τους επιστήμονες της Μεσογείου, οι οποίοι συμμετέχουν στο
ερευνητικό πρόγραμμα Adios εδώ και έξι μήνες. Τα πρώτα
συμπεράσματα αναμένονται άμεσα. |