Η διαίρεση τού θαλάσσιου περιβάλλοντος σε κατηγορίες μπορεί να βασίζεται σε διάφορα γεωλογικά, γεωγραφικά και ωκεανογραφικά κριτήρια. Λόγω όμως των δυσκολιών οι οποίες προκύπτουν από τον συνδυασμό των παραπάνω κριτηρίων, οι ειδικοί δεν έχουν μέχρι σήμερα καταλήξει σε κάποιο συγκεκριμένο ταξινομικό σύστημα. Έχουν, βέβαια, προταθεί κάποιες κατηγορίες θαλασσών, αλλά η ταξινόμησή τους βασίζεται σε διάφορα κριτήρια. Παρακάτω αναφέρονται ορισμένοι γνωστοί τύποι θαλασσών (χωρίς να αποτελούν ενιαίο σύστημα), η διάκριση των οποίων έγινε με δάση γεωλογικά και ωκεανογραφικά χαρακτηριστικά. 

Επιηπειρωτική θάλασσα, θάλασσα που εκτείνεται πάνω από μια ηπειρωτική κρηπίδα (υφαλοκρηπίδα) ή καταλαμβάνει μια λεκάνη στο εσωτερικό κάποιας ηπείρου. Η επικοινωνία με τον ωκεανό γίνεται είτε άμεσα, δίνοντας την εντύπωση ότι ο ωκεάνιος χώρος συνεχίζεται και περιλαμβάνει την επιηπειρωτική θάλασσα, είτε με έναν υφαλαυχένα ή πορθμό κυμαινόμενου πλάτους. Τέτοιες θάλασσες είναι η Βαλτική, η Ερυθρά Θάλασσα, η Βόρεια Θάλασσα, ο Κόλπος τού Χάντσον (Βόρεια Αμερική) κ.ά
Οι επιηπειρωτικές θάλασσες παρουσιάζουν υδρολογική αυτοτέλεια, το μέγεθος τής οποίας εξαρτάται από το πλάτος τού στομίου επικοινωνίας τους με τον ωκεανό, από τη μορφολογία τού βυθού και από την ποσότητα των νερών που δέχονται από ποταμούς που εκβάλλουν σε αυτές. Επίσης, χαρακτηρίζονται από μικρά βάθη, από νηρητικά και χερσογενή (άμμοι, ιλύς και πηλός) ιζήματα, από σημαντικές κατακόρυφες αναμίξεις τού θαλάσσιου νερού (παλίρροια, αποθαλασσία) και από ιδιόμορφο υδρολογικό ισοζύγιο. Στις επιηπειρωτικές θάλασσες ανήκουν οι περιθωριακές, οι μεσόγειες και οι εσωτερικές θάλασσες

Περιθωριακή θάλασσα, θάλασσα που βρίσκεται στις παρυφές ενός ωκεανού με τον οποίο έχει ευρεία επικοινωνία. Οι περιθωριακές θάλασσες εκτείνονται συνήθως πάνω από την ηπειρωτική κρηπίδα (υφαλοκρηπίδα), αλλά είναι δυνατόν να συνεχίζονται και πάνω από την ηπειρωτική κατωφέρεια. Η γειτονική ήπειρος, όπως και ο γειτονικός ωκεανός, επηρεάζουν εξίσου τη διαμόρφωση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και των ιδιομορφιών τους (κλιματολογικές και υδρολογικές συνθήκες, θαλάσσια χλωρίδα και πανίδα, ιζηματογένεση κ.λπ.). Περιθωριακές θάλασσες είναι η Βόρεια Θάλασσα, η Αραβική Θάλασσα, η Καραϊβική κ.ά

Μεσόγεια θάλασσα, επιηπειρωτική θάλασσα με μεγάλο σχετικά βάθος, η επικοινωνία τής οποίας με τον ωκεανό είναι περιορισμένη και γίνεται μέσω ενός πορθμού, μικρού ή μεγάλου πλάτους. Οι μεσόγειες θάλασσες διακρίνονται από τις άλλες για τη μεγαλύτερη απομόνωσή τους από τον ωκεανό, με συνέπεια να παρουσιάζουν και μεγαλύτερη ιδιομορφία υδρολογικών στοιχείων (ιδιόμορφο υδρολογικό ισοζύγιο, αύξηση τής θερμοκρασίας τού θαλάσσιου νερού με το βάθος, ανώμαλες τιμές αλατότητας κ.λ.π.), τα οποία επηρεάζονται άμεσα από τις γειτονικές ηπειρωτικές περιοχές. Τέτοιες θάλασσες είναι η Μεσόγειος (2.967.570 τ.χλμ.), η Ερυθρά Θάλασσα (458.480 τ.χλμ.) κ.ά

Εσωτερική θάλασσα, θάλασσα η οποία δεν έρχεται σε άμεση επαφή με τον ωκεανό, αλλά επικοινωνεί με αυτόν μέσω μιας άλλης θάλασσας. Οι εσωτερικές θάλασσες χαρακτηρίζονται από σταθερό υδρολογικό ισοζύγιο. Επίσης, σημαντικό χαρακτηριστικό τους είναι η στρωμάτωση των επιφανειακών νερών, η οποία μπορεί να προκαλέσει σχετική στασιμότητα στα βαθύτερα υδάτινα τμήματά τους. Στην κατηγορία των εσωτερικών θαλασσών ανήκουν ο Εύξεινος Πόντος και η Βαλτική Θάλασσα

Κλειστή θάλασσα, θάλασσα που περιβάλλεται από τη χέρσο και δεν έχει καμιά επικοινωνία με τον ωκεανό ή με κάποια άλλη θάλασσα. Σε αυτόν τον τύπο θαλασσών συγκαταλέγονται η Κασπία, η Αράλη, η Θάλασσα Σώλτον (Καλιφόρνια, ΗΠΑ) κ.ά. Στην πραγματικότητα, οι κλειστές θάλασσες είναι λίμνες μεγάλων διαστάσεων, οι οποίες παρουσιάζουν ιδιάζουσες περιβαλλοντικές συνθήκες (η αλατότητά τους είναι ανάλογη ή ανώτερη από εκείνη των θαλασσών). Τα νερά τους προέρχονται από την επιφανειακή απορροή, κυρίως από τους ποταμούς των γύρω περιοχών. Η πλήρης απομόνωση των θαλασσών αυτών συντελεί ώστε η στάθμη τής επιφάνειάς τους να είναι χαμηλότερη ή υψηλότερη από εκείνη των άλλων θαλασσών. Έτσι, η στάθμη των νερών τής Κασπίας Θάλασσας βρίσκεται στα -26 μέτρα και της Αράλης στα +48 μέτρα