Οι πρωτογενείς ρύποι είναι αυτοί που εκπέμπονται απευθείας στην ατμόσφαιρα, όπως το μονοξείδιο του άνθρακα (CΟ), το οξείδιο του αζώτου (ΝΟx), το διοξείδιο του θείου (SΟ₂), άκαυστοι υδρογονάνθρακες, αλογονωμένες οργανικές ενώσεις, αιθάλη, βενζοπυρένιο και άλλοι αρωματικοί υδρογονάνθρακες και σε μικρότερη αναλογία μόλυβδος, αμίαντος και άλλα σωματίδια.
Οι δευτερογενείς ρύποι σχηματίζονται από τους πρωτογενείς με αλληλεπίδραση μεταξύ τους ή με άλλους παράγοντες της ατμόσφαιρας, όπως το όζον

Εικ. 242
Ρύπανση της Ατμόσφαιρας

(Ο₃), το θειικό οξύ (Η₂SΟ₄), το νιτρικό οξύ (ΗΝΟ₃) κ.λπ.

Το διοξείδιο του άνθρακα δεν θεωρείται ρύπος, ωστόσο η αύξηση της συγκέντρωσής του στην ατμόσφαιρα είναι μία από τις κύριες αιτίες του φαινομένου του θερμοκηπίου.

Η ατμοσφαιρική ρύπανση μιας περιοχής εξαρτάται από το είδος των ρύπων και τη συγκέντρωσή τους στην ατμόσφαιρα, που με τη σειρά της επηρεάζεται από τις μετεωρολογικές συνθήκες (όπως την υγρασία, την αναστροφή θερμοκρασίας κ.λπ.), τη μορφολογία του εδάφους, την πολεοδομία κ.λπ. Η παρουσία ρύπων γενικά υποβαθμίζει την ποιότητα του εισπνεόμενου αέρα, ενώ η υπέρβαση της συγκέντρωσης ορισμένων από αυτούς στην ατμόσφαιρα αστικών και βιομηχανικών περιοχών προκαλεί συχνά το φαινόμενο του νέφους, με δυσμενείς συνέπειες στην υγεία των ανθρώπων και την τοπική χλωρίδα και πανίδα. Ακόμη, δευτερογενείς ρύποι (κυρίως θειικό και νιτρικό οξύ) θεωρούνται υπεύθυνοι για το φαινόμενο της όξινης βροχής, που έχει καταστρεπτικές επιπτώσεις στη βλάστηση (κυρίως στα δάση) και επιταχύνει τη φθορά μνημείων και κτιρίων.

Επικίνδυνοι χημικοί ρύποι μπορεί να απελευθερωθούν στην ατμόσφαιρα από χημικές κυρίως βιομηχανίες, εγκαταστάσεις καύσης απορριμμάτων κ.λπ., όταν δεν λαμβάνεται μέριμνα για τον καθαρισμό των καυσαερίων πριν από την έκλυσή τους στην ατμόσφαιρα. Ακόμη δυσμενέστερες είναι οι περιπτώσεις ατυχημάτων σε βιομηχανίες με τραγικές συνέπειες για την υγεία πολλών ανθρώπων, όπως συνέβη το 1976 στο Σεβέζο της Ιταλίας, όπου εκλύθηκε διοξίνη , και το 1984 στο Μποπάλ της Ινδίας, όπου εκλύθηκε μεθυλοϊσοκυάνιο. Μια άλλη περίπτωση είναι η έκλυση στην ατμόσφαιρα για δεκαετίες μιας ολόκληρης ομάδας χημικών ουσιών, των χλωροφθορανθράκων, που χρησιμοποιούνταν ως προωθητικά σε σπρέι ή ως ψυκτικά μέσα. Οι ουσίες αυτές θεωρούνται η κύρια αιτία της καταστροφής του στρατοσφαιρικού όζοντος. Αξιοσημείωτη, επίσης, είναι η περίπτωση μεγάλης συγκέντρωσης ορισμένων χημικών ρύπων στο εργασιακό περιβάλλον (χημικές βιομηχανίες, χυτήρια, τυπογραφεία, βαφεία κ.λπ.) που μπορεί μακροχρόνια να δημιουργήσουν προβλήματα υγείας στους εργαζομένους.