Το Κλίμα στο Παρελθόν - Παλαιοκλιματολογία
Εποχή των παγετώνων
Περίοδος της καταστροφής της ζωής στον πλανήτη
Το φαινόμενο του θερμοκηπίου στην εποχή των δεινοσαύρων
Σύγχρονες ηλικίες πάγου
Ενδιαφέρουσες Διευθύνσεις
 

Παλαιοκλιματολογία είναι η επιστήμη που μελετά τις κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούσαν στη Γη τις παλαιότερες γεωλογικές περιόδους.

κλιματολογικές συνθήκες. Βέβαια, υπάρχουν οργανισμοί με ευρύτατα πλαίσια αντοχής· γενικά, όμως, τα ζώα και τα φυτά προτιμούν ειδικές συνθήκες διαβίωσης.

Θα αναφερθούμε στις κυριότερες αλλαγές του κλίματος ξεκινώντας από τις παλαιότερες περιόδους προς τις νεότερες.

Περίοδοι της ιστορίας της Γης κατά τις οποίες μεγάλα τμήματα της επιφάνειάς της ήταν καλυμμένα από παγετώνες. Μεγάλες μάζες πάγων υπάρχουν και σήμερα, υπολογίζεται μάλιστα ότι η συνολική τους επιφάνεια είναι 16,2 εκατομ. τ.χλμ. Μπορεί η έκταση αυτή να φαίνεται τεράστια, αλλά δεν αντιπροσωπεύει παρά ένα μικρό μόνο ποσοστό της έκτασης που καταλάμβαναν στο παρελθόν, οπότε υπολογίζεται ότι έφτασαν τα 46 εκατομ. τ.χλμ.
Παγετώδεις περίοδοι φαίνεται ότι υπήρξαν αρκετές φορές στο παρελθόν, π.χ. κατά το προκάμβριο και το πέρμιο, θεωρούνται, όμως, χαρακτηριστικό φαινόμενο του τεταρτογενούς. Τα γεωλογικά δεδομένα δείχνουν ότι κατά τον τεταρτογενή συνέβηκαν 4 εξαπλώσεις παγετώνων, διάρκειας εκατοντάδων χιλιάδων ετών, που διακόπηκαν από ενδιάμεσες μεσοπαγετώδεις περιόδους δεκάδων χιλιάδων ετών. Οι παγετώνες απλώθηκαν τόσο στο βόρειο όσο και στο νότιο ημισφαίριο, αλλά οι κυριότερες μελέτες του φαινομένου έχουν γίνει στην Ευρώπη. Οι παγετώδεις περίοδοι έχουν τα ονόματα Γκίντσιο, Μινδέλιο, Ρίσιο και Βούρμιο. Η μεγαλύτερη ήταν το Ρίσιο, οπότε η εξάπλωση των παγετώνων έφτασε στα ακρότατα όρια. Σήμερα ξέρουμε ότι οι πάγοι σκέπασαν τα 30% της ξηράς και ότι η κεντρική και βόρεια Ευρώπη ήταν σκεπασμένες με ένα παγωμένο κάλυμμα, με πάχος που έφτανε τα 2000 μ. Εννοείται ότι το πάγωμα του νερού είχε ως αποτέλεσμα τη μεταβολή της στάθμης των θαλασσών, γιατί η εμφάνιση των πάγων σήμαινε υποχώρηση της θάλασσας και αποκάλυψη τμημάτων του βυθού, ενώ αντίστροφα η τήξη τους προκαλούσε άνοδο της στάθμης και πλημμύρες στις ακτές. Έτσι σχηματίζονταν αποθέματα πολύτιμα για τους γεωλόγους.
Δεν ήταν μικρότερη η επίδραση των παγετώνων στην ξηρά, όχι μόνο στο έδαφος αλλά και στη χλωρίδα και στην πανίδα (δηλ. στα φυτά και στα ζώα). Η κατανομή των ζώων και των φυτών παρουσίασε πολλές μεταβολές ανάλογα με τη θερμοκρασία. Όσα δεν μπορούσαν να προσαρμοστούν, εξαφανίστηκαν ή, αν είχαν την ικανότητα, μετακινήθηκαν σε πιο ευνοϊκές περιοχές. Όταν οι παγετώνες υποχωρούσαν, τα νερά που προέρχονταν από την τήξη τους, γέμιζαν κοιλότητες του εδάφους και σχημάτιζαν λίμνες. Γύρω τους μεγάλωναν φυτά, που μάζευαν τα φυτοφάγα ζώα και αυτά με τη σειρά τους τα σαρκοφάγα. Υπάρχουν ζωικά και φυτικά είδη που αποτελούν με μόνη την παρουσία τους απόδειξη της θερμοκρασίας που επικρατούσε κάποτε σε μια περιοχή

Μια από τις πιο συναρπαστικές αλλά και ειρωνικές πλευρές τής εξέλιξης κατά τον Ανώτερο Παλαιοζωικό αιώνα είναι το γεγονός ο υψηλός βαθμός εξειδίκευσης που επιβλήθηκε από την προσαρμογή σε ψυχρά ή θερμά νερά δεν απέδωσε κατά τον αναμενόμενο τρόπο. Μια ξαφνική αντιστροφή στην ιστορία της γης σχεδόν κατέληξε σε καταστροφή για όλες τις μορφές ζωής. Το 96% τουλάχιστον της υδρόβιας ζωής και περισσότερο από το 75% των σπονδυλωτών της ξηράς αφανίστηκαν από το πρόσωπο της γης. Δυο εξηγήσεις έχουν προταθεί για την ριζική αυτή αλλαγή. Μερικοί ειδικοί την αποδίδουν σε ξαφνική έκθεση σε υπεριώδη ακτινοβολία ή σε αύξηση της ραδιενέργειας, λόγω των ορογενέσεων ή ως αποτέλεσμα της πτώσης ενός τεράστιου μετεωρίτη που προκάλεσε τεράστια παλιρροϊκά κύματα, τα οποία σάρωσαν τις θάλασσες. Μια λιγότερο δραματική και περισσότερο ρεαλιστική εξήγηση είναι αυτή που την θεωρεί ως αποτέλεσμα έντονης ψύχρανσης του κλίματος τέτοιας ώστε να μπορεί να εκλείψουν πολλά από τα προσαρμοσμένα στα θερμά νερά ζώα και ιδιαίτερα τα κοράλλια.

Μερικοί επιμένουν σε μια πολύ ξαφνική και πολύ έντονη αλλαγή του κλίματος στην οποία δεν κατάφεραν να προσαρμοστούν. Άλλοι θεωρούν ότι αιτία της εξαφάνισης ήταν τα θηλαστικά που έτρωγαν τα αυγά των ερπετών.

Άλλοι τέλος διατύπωσαν την άποψη ότι αιτία ήταν μια σύγκρουση της Γης με ένα τεράστιο μετεωρίτη που προκάλεσε κατακλυσμούς και μεγάλες μεταβολές στην επιφάνειά της. Αυτές οι θεωρίες όμως δεν είναι δυνατό να επαληθευτούν, γι’ αυτό και μοναδικοί μάρτυρες του παρελθόντος παραμένουν οι «πέτρινες σελίδες» της ιστορίας της ζωής, δηλαδή τα απολιθώματα.

Σύγχρονες ηλικίες πάγου:
Από 3 εκατομμύρια έτη πριν μέχρι το παρόν και πέρα
 

Εδώ και μερικά εκατομμύρια χρόνια το κλίμα της γης μας το έχουν επηρεάσει περίοδοι παγετώνων αλλά και θερμές περίοδοι. Κατά τις ψυχρές περίοδοι δημιουργούνταν οι τεράστιοι παγετώνες του πλανήτη οι οποίοι στη συνέχεια έλειωναν αργά αργά κατά τις θερμές μεσοπαγετώδεις περιόδους και νέοι πάγοι

του ανθρώπου στο πλανήτη που αναφέραμε σε άλλα κεφάλαια, αυτή η αλλαγή προκαλείται πολύ γρηγορότερα με αποτελέσματα τα οικοσυστήματα να μην προλαβαίνουν να προσαρμοστούν με αποτέλεσμα να έχουμε απροσδόκητες και ανεξέλεγκτες αλλαγές στη ζωή του πλανήτη μας. Καταλήγουν λοιπόν στο συμπέρασμα ότι το ποσοστό αλλαγής του κλίματος σήμερα αυξάνεται γρήγορα σε σημείο που η ζωή στη γη, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων, δεν θα έχει το χρόνο να προσαρμοστεί στους μεταβαλλόμενους όρους.