Το Κλίμα - Παράγοντες που το Επηρεάζουν
 

Ο μέσος όρος των μετεωρολογικών στοιχείων μιας μακροχρόνιας περιόδου, που χαρακτηρίζουν τη μέση ατμοσφαιρική κατάσταση ενός τόπου ή μιας μεγάλης περιοχής της επιφάνειας της Γης, σε συσχετισμό με τις διακυμάνσεις πολυάριθμων κλιματικών στοιχείων. Τα μετεωρολογικά στοιχεία που εμφανίζονται και διαμορφώνουν το κλίμα μιας περιοχής είναι η θερμοκρασία του αέρα και του εδάφους, οι άνεμοι, η υγρασία, οι νεφώσεις, οι βροχοπτώσεις κ.α.

Για να προσδιοριστεί το κλίμα μιας περιοχής ή, απλούστερα, να διαπιστωθούν τα σπουδαιότερα χαρακτηριστικά του κατά τις διάφορες περιόδους του έτους, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι μόνο τα αποτελέσματα συνεχών και μακροχρόνιων παρατηρήσεων μπορούν να σκιαγραφήσουν την κλιματική φυσιογνωμία αυτής της περιοχής, επειδή, εξαιτίας του πλήθους των στοιχείων που επεμβαίνουν με αμοιβαίες επιδράσεις, υφίστανται επιτόπου σχετικά ταχείες μεταβολές, των οποίων οι απώτερες αιτίες αναζητούνται στον χώρο της μεγάλης αέριας μάζας που περιβάλλει τη Γη.
Η λέξη κλίμα καθιερώθηκε στην αρχαιότητα από το ρήμα κλίνω, δηλ. την κλίση των ηλιακών ακτίνων προς την επιφάνεια της γης. Τη σημασία της κλίσης αυτής παρατήρησε ο Ερατοσθένης. Και πράγματι είναι ο σημαντικότερος παράγοντας στη διαμόρφωση του κλίματος κάθε περιοχής, γιατί ανάλογα με το γεωγραφικό πλάτος ενός τόπου η γωνία πρόσπτωσης των ηλιακών ακτίνων στη γήινη επιφάνεια αλλάζει. Έτσι στις περιοχές του ισημερινού οι ηλιακές ακτίνες πέφτουν κατακόρυφα στην εξωτερική επιφάνεια της ατμόσφαιρας, την οποία διαπερνούν κατακόρυφα διανύοντας μικρότερη απόσταση και φτάνουν στη γη με το μεγαλύτερο μέρος της θερμικής τους ενέργειας. Όσο προχωρούμε προς τους πόλους, τόσο η γωνία πρόσπτωσης γίνεται μικρότερη της ορθής, με αποτέλεσμα οι ηλιακές ακτίνες να διανύουν μεγαλύτερη απόσταση μέσα στην ατμόσφαιρα, ώσπου να φτάσουν στη γη, κι αν λάβουμε υπόψη και το φαινόμενο της "σκεδάσεως", χάνουν αρκετά μεγάλο μέρος της θερμικής τους ενέργειας. Η διαφοροποίηση αυτή της ποσότητας της ηλιακής ενέργειας σε κάθε τόπο, ανάλογα με το γεωγραφικό του πλάτος, έχει ως αποτέλεσμα τη διαφορετική διαστολή των αερίων μαζών αρά και διαφορετικής έντασης και διεύθυνσης επικρατούντες ανέμους οι οποίοι με το πέρασμά τους πάνω από θαλάσσιες ή χερσαίες περιοχές εφοδιάζονται με περισσότερους ή λιγότερους υδρατμούς.

 

Παράδειγμα τέτοιων ανέμων στην πατρίδα μας είναι οι δυτικοί άνεμοι οι οποίοι είναι πλούσιοι σε υδρατμούς με αποτέλεσμα να φέρνουν πολλές βροχές στην δυτική Ελλάδα και Ιόνια Νησιά. Σ’ αυτές τις περιοχές έχουμε πολλή υγρασία σε αντίθεση με την ανατολική Ελλάδα και νησιά του Αιγαίου όπου οι βροχές είναι λιγότερες. Ακόμη και η εξάτμιση της υγρασίας είναι διαφορετική, εξαιτίας της θερμοκρασίας και της πνοής ανέμων σε κάθε περιοχή. Από τα αέρια ρεύματα προκαλείται και ο ιονισμός της ατμόσφαιρας. Έτσι

Εικ. 181

 

δημιουργούνται βαρομετρικά χαμηλά και παρατηρούνται νεφώσεις και μετεωρολογικές κατακρημνίσεις (βροχοπτώσεις, χαλαζοπτώσεις, χιονοπτώσεις) ή αντίθετα υψηλά (αντικυκλώνες), οπότε παρατηρείται ηλιοφάνεια. Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν και διαμορφώνουν το κλίμα μιας περιοχής είναι: η απόσταση από υδάτινες μάζες (ποτάμια, λίμνες, θάλασσες, ωκεανοί). Η ξηρά θερμαίνεται πιο γρήγορα αλλά και ψύχεται πιο γρήγορα σε αντίθεση με το νερό των υδάτινων μαζών που θερμαίνεται η ψύχεται με πιο αργούς ρυθμούς. Το υψόμετρο και η διαμόρφωση του εδάφους, παίζουν το δικό τους ρόλο στη διαμόρφωση του κλίματος ενός τόπου. Όσο ανεβαίνουμε στις ορεινές περιοχές τόσο ελαττώνεται η θερμοκρασία και η ατμοσφαιρική πίεση π.χ. ορεινοί όγκοι εμποδίζουν τα ρεύματα αέρα, ενώ οι κοιλάδες διευκολύνουν τη δημιουργία και ενισχύουν την έντασή τους. Τα θαλάσσια ρεύματα επηρεάζουν επίσης το κλίμα ενός τόπου. Μην ξεχνάμε ότι η θερμοκρασία των ρευμάτων (θερμά ή ψυχρά) επηρεάζουν τον υπερκείμενο αέρα με αποτέλεσμα να επηρεάζεται και το κλίμα των περιοχών απ’ τις οποίες τα ρεύματα περνούν. Το κλίμα διαφοροποιείται ακόμα με το χρόνο και μεταβάλλεται βαθμιαία σε περίοδο δεκαετιών και αιώνων. Οι μεταβολές αυτές μπορεί να οφείλονται και στην ανθρώπινη δραστηριότητα.

   

Ένα ενδιαφέρον φυλλάδιο με κλιματικές συνθήκες που επικρατούν σε άλλες περιοχές της γης. http://www.ucar.edu Atmospheric science Explorers ΙΙI, Office of Education and Outreach  Πάτα εδώ