Η Ομίχλη
Η Αχλή
(η αχλύς)
 

Η Ομίχλη
 

Νέφος που κάθεται πάνω στη γη και ελαττώνει την ορατότητα μέχρι τα 1.000 μ Συμβατικά, λέμε ότι υπάρχει ομίχλη όταν η ορατότητα περιορίζεται μέχρι τα 1000 μ., ενώ όταν φτάνει σε 1-2 χλμ., λέμε ότι υπάρχει αχλύς ή αραιή ομίχλη,

αν όμως η ορατότητα περιορίζεται κάτω από τα 200 μ. η ομίχλη χαρακτηρίζεται ως πυκνή. Όταν υπάρχει ομίχλη και η θερμοκρασία του αέρα κατεβαίνει σημαντικά, οι επιφάνειες που εφάπτονται με την ομιχλώδη μάζα (φυτά, κτίρια, έδαφος) μπορεί να καλυφθούν από επιμήκεις παγοκρυστάλλους μήκους ακόμα και μερικών εκατοστών οπότε δημιουργείται

Εικ. 121 Ομίχλη

 

πάχνη. Η ομίχλη διαφέρει από το νέφος μόνο κατά το ότι επικάθεται πάντοτε στην επιφάνεια του εδάφους. Η ομίχλη προέρχεται από συμπύκνωση λεπτών υδρατμών που βρίσκονται στην ατμόσφαιρα λίγο πάνω από το έδαφος. Είναι γνωστό ότι στην ατμόσφαιρα υπάρχουν υδρατμοί, δηλ. νερό σε αέρια κατάσταση. Για να μετατραπούν όμως οι υδρατμοί σε υγρό ή στερεό σώμα, δηλ. για να συμπυκνωθούν, πρέπει να υπάρχουν μερικές ειδικές συνθήκες. Πρώτα απ’ όλα πρέπει να υπάρχει η κατάλληλη υγρασία. Όταν ο αέρας έχει τη μεγαλύτερη δυνατή ποσότητα υδρατμών που μπορεί να συγκρατήσει, λέγεται κορεσμένος, ή λέγεται ότι έχει σχετική υγρασία 100 %. Ο κορεσμός του αέρα εξαρτάται από τη θερμοκρασία του. Μια αέρια μάζα με θερμοκρασία 20 οC μπορεί να συγκρατήσει περισσότερους υδρατμούς από μιαν άλλη ίση αλλά με θερμοκρασία 10 οC. Αυτό σημαίνει ότι η αέρια μάζα των 20 οC, που είναι κορεσμένη, αν ψυχθεί ξαφνικά στους 10 οC, θα γίνει υπέρκορη, δηλ. θα έχει περισσότερους υδρατμούς από όσους μπορεί να συγκρατήσει σ’ αυτή τη θερμοκρασία. Τότε, θα αποβάλει το περίσσευμά τους, συμπυκνώνοντάς τους σε υγρή ή στερεή μορφή, ανάλογα με τις συνθήκες. Υπερκορεσμός του αέρα μπορεί να γίνει και με άλλο τρόπο. Είναι π.χ. δυνατόν ο αέρας που βρίσκεται πάνω από μια υγρή επιφάνεια (θάλασσα, λίμνη, ποταμός, λιβάδι, ορυζώνας) να δεχτεί πολλούς υδρατμούς από εξάτμιση του νερού.

Ο υπερκορεσμός όμως δεν αρκεί ως συνθήκη. Όπως έχει αποδειχτεί, για να δημιουργηθεί μια σταγόνα νερού ή ένας μικρός παγοκρύσταλλος από υδρατμό, πρέπει να υπάρχουν μικρά σωματίδια πάνω στα οποία θα γίνει η συμπύκνωση (πυρήνες συμπύκνωσης). Πυρήνες συμπύκνωσης είναι βασικά τα μόρια υγροσκοπικών ουσιών, όπως του χλωριούχου νατρίου (αλατιού).

Εικ. 122 Εξάτμιση

 

Πρέπει να σημειωθεί ότι μόρια χλωριούχου νατρίου υπάρχουν αρκετά στην ατμόσφαιρα και μάλιστα σε μικρό ύψος, γιατί ο αέρας παρασέρνει μικρές σταγόνες από τις κορυφές των κυμάτων, οι οποίες εξατμίζονται και ελευθερώνουν το αλάτι που περιέχουν στην ατμόσφαιρα. Στην ίδια κατηγορία ανήκουν και τα οξείδια του θείου και του φωσφόρου, που υπάρχουν στα αέρια απόβλητα των εργοστασίων των βιομηχανικών περιοχών και προκαλούν επικίνδυνες ομίχλες στις περιοχές αυτές. Αυτές οι εξηγήσεις κάνουν ευκολότερη την κατανόηση του σχηματισμού της ομίχλης, που δεν είναι τίποτε άλλο, παρά ένα σύννεφο υδροσταγονιδίων που σχηματίζεται σε μικρό ύψος πάνω από την επιφάνεια της γης, όταν υπάρχει κορεσμός του αέρα σε υδρατμούς, ενώ ταυτόχρονα υπάρχουν πυρήνες συμπύκνωσης.
Το φαινόμενο της ομίχλης δεν είναι πολύ έντονο στη χώρα μας λόγω του κλίματος. Η ομίχλη αποτελεί συχνά σοβαρότατο εμπόδιο για τις χερσαίες, θαλάσσιες και αεροπορικές συγκοινωνίες, το οποίο δεν εξαλείφεται απόλυτα με τη χρήση σύγχρονων μέσων (λάμπες ιωδίου, ραντάρ κλπ.) απλώς λιγοστεύουν οι κίνδυνοι, αλλά ευτυχώς η ομίχλη μόνο σε ορισμένες εποχές είναι επικίνδυνη.
Και για την υγεία έχει σημασία η ομίχλη: εκτός από τη φυσιολογική επίδραση της υγρασίας, η οποία περιορίζει την αναπνοή, η ομίχλη μπορεί να γίνει επιβλαβής για τη ζωή του ανθρώπου όταν συνδυάζεται με τη ρύπανση της ατμόσφαιρας, κυρίως στις βιομηχανικές περιοχές, όταν περιέχει χημικές και δηλητηριώδεις ουσίες των οποίων είναι φορέας. Αυτή είναι η περίπτωση του smog (αιθαλομίχλη), η ονομασία του οποίου προέρχεται από τις αγγλικές λέξεις smoke (καπνός) και fog (ομίχλη).

   
 

   
  Η Αχλή (η αχλύς)
 
 

Πέπλος λευκός ή λίγο σταχτής κοντά στον ορίζοντα. Παρατηρείται κατά τις αίθριες μέρες, και κυρίως τη θερινή εποχή. 

 

Αποκρύβει ή κάνει δυσκολοδιάκριτα τα αντικείμενα. Δεν πρέπει να συγχέεται με την ομίχλη (μολονότι τη λένε και ξερή ομίχλη). Εμφανίζεται όταν σε γειτονικές στήλες αέρα υπάρχει μεγάλη διαφορά θερμοκρασίας και υγρασίας, που διαθλά άνισα και ακανόνιστα τις φωτεινές ακτίνες, έτσι που το σύνολο να δημιουργεί θολό περιβάλλον.

Εικ. 123 Αχλή

Τα πλοία, όταν υπάρχει αχλή, πρέπει να λιγοστεύουν την ταχύτητα και να σφυρίζουν συχνά για την αποφυγή συγκρούσεων. Στην Ελλάδα η άχλη, με την τυπική μορφή της, παρατηρείται ιδιαίτερα στις θάλασσες. Οι αρχαίοι Έλληνες τη θεωρούσαν ελαφριά ομίχλη.